Subiektywna lista najmocniejszych fotografii
Obraz. Na długo po tym ja zapomnimy szczegóły zdarzeń, gdy wycierają się w pamięci liczby, gdy mylą się fakty, obraz zostaje w głowie jak negatyw, jak kalka zdarzeń. To on podpowiada nam co się wydarzyło, nawet jeśli obraz ten niewiele ma wspólnego z rzeczywistością.
Obraz. Dla mnie od kilku lat obraz to przede wszystkim zdjęcia. To świat, który dzieli się na to, co warto sfotografować i co nie. To mój mikroświat złożony z tysięcy kadrów z filmów, wystaw, obrazów, fotografii które oglądam i zdarzeń które trzymam w głowie. Myślę też w tym momencie o zdjęciach, które bardzo cenię, które wprawiają mnie w osłupienie, które zatrzymują mnie w miejscu, ale których nigdy nie zrobię -z prostego powodu, że nie udźwignęłabym ich moralnego ciężaru. Myślę tu o fotografiach które zatrzymują świat na chwilę, zamykają wszystkim usta bądź w końcu przerywają ścianę złowrogiego milczenia. To fotografie których przesłanie czasem jest tak silne że nie jest w stanie go znieść nawet autor zdjęcia. Które zamraża chwilę w tak skuteczny sposób, że przez kolejne lata widzimy problem danego kraju, środowiska własnie przez to jedno ujęcie.
Historia pokazuje, że część ludzi zrobi wszystko by całe szaleństwo wojen, głodu, konfliktów zastopować, nie powtórzyć barbarzyństwa z przeszłości i tych którzy za wszelką cenę będą do niego dążyć. Fotografowie liczą że ich zdjęcia coś zmienią, że historia się nie powtórzy a absurd cierpienia i niesprawiedliwości nie będzie miał miejsca. Jest kilka fotografii szczególnych, owszem można się spierać co do ich wyboru bo dla każdego będą oznaczały coś innego, ja wybrałam kilka zdjęć wyjątkowych dla mnie z różnego okresu, które zmieniły fotografię na zawsze i w których Fotograf jest posłańcem. Zawsze będzie po części obwiniany, odpowiedzialny za wieści które przynosi.
Kevin Carter robi zdjęcie Kenowi Oosterbroekowi, podczas gdy mieszkańcy Soweto uciekają przed ostrzałem policji.
Chaos, zamieszki, uciekający w popłochu ludzie i tylko dwójka ludzi pośrodku tego zamieszania, jak gdyby w innym świecie mierzy do siebie nie z broni tylko z aparatów. A ja patrząc na to zdjęcie mam tylko w głowie słowa innego fotografa wojennego:
"Jeśli twoje zdjęcie nie jest wystarczająco dobre, znaczy to tylko, że nie podszedłeś wystarczająco blisko" - Robert Capa
Oded Balilty
16 letnia wówczas Ynet Nili odpiera samotnie atak policji na nie w pełni legalną osadę w Izraelu. Zdjęcie stało się symbolem walki jednostki z wielkim systemem.
Sally Mann Demage child 1984
Lubię to zdjęcie za jego przewrotność i za dystans jaki ma Sally i do fotografii i do życia. Zdjęcie swojej córeczki z podbitym okiem (które oczywiście było wynikiem dziecięcej zabawy i fantazji) zapoczątkowało cykl zdjęć Sally kiedy fotografowała z niezwykłą czułością swoje dzieci.
James L. Stanfield - Zdjęcie P. Zbigniewa Religi po pierwszej udanej operacji przeszczepu serca.
Trwała kilkanaście godzin, zmęczony asystent śpi skulony w rogu sali, nieprzytomny pacjent w plątaninie dziesiątek kabli i skupienie doktora wypełniają szczelnie całą klatkę,
Frank Fournier
W listopadzie 1985 roku w Kolumbii. kataklizm, kiedy po wybuchu wulkanu w Nevado del Ruiz zginęło prawie 30 tysięcy ludzi. Omayra Sánchez była jedną z nich. Na zdjęciu którym patrzy nam prosto w oczy nie widać 13 lateniej małej dziewczynki którą była jeszcze chwilę przed wypadkiem, tylko dojrzałą pełną zmęczonego spokoju osobę która od 60 h walczy o życie przygnieciona ruinami budynku i zanurzoną w wodzie. W te piękne oczy patrzyli ratownicy którzy nie mając odpowiedniego sprzętu, w ogarniętym katastrofą miejscu którzy nie mięli jej jak pomóc. Dziennikarze, stacje tv które nagrały przejmujący materiał jak żegna się z mamą. Trzeciego dnia walki o życie Omarya zmarła na hipotermię.
Gdy zobaczyłam materiał z Kolumbii sprzed 30 lat, łzy same leciały ciurkiem po policzku. Tyle godności i spokoju w takiej kruszynie. Fotografia rozpętała burzę w mediach na temat etyki dziennikarskiej i jej granic. Zmusiła też kolumbijski rząd do pomocy ofiarom tego kataklizmu.
Steve McCurry Afgańska dziewczyna 1984
Te oczy zna cały świat. Gdy w 1984 w obozie dla uchodźców w Afganistanie zrobił zdjęcie 12 letniej dziewczynce, wkrótce obiegło cały świat za sprawą gazety i okładki w National Geographic. Przerażone sarnie spojrzenie zielonkawych oczu dziewczynki jest tak hipnotyzujące że fotograf wygrywał nim kolejne konkursy i nagrody na całym świecie. Rozpoczęły się po nim również debaty i pomoc humanitarna dla uchodźców w Afganistanie. Tożsamość dziewczynki na zdjęciu udało im się ustalić dopiero po ponad 20 latach. Znaleźli zniszczoną życiem kobietę która przetrwała wojnę, obozy dla uchodźców i życie w trudnych warunkach. Udało ją się zidentyfikować po badaniu tęczówki.
Niepiśmienna, żyjąca z rodziną w bardzo skromnych warunkach w górach, zupełnie nie miała pojęcia jak na drugim końcu świata silne wrażenie wyryło w naszej kulturze spojrzenie jej hipnotyzujących oczu.
Kevin Carter
To jedno z najbardziej dramatycznych zdjęć w historii fotografii. Kevin Carter, jeden z członków słynnej grypy fotograficznej Bang, Bang, wykonał serię zdjęć w Sudanie podczas jednej z największych klęsk głodu jaki nawiedziła ten kraj. Setki tysięcy ludzi umierających z głodu i znikoma pomoc humanitarna.
Zdjęcie zostało wykonane kilkadziesiąt metrów od budynku w którym znajdowało się centrum medyczne. Maleńka, skulona dziewczynka leżąca na ziemi i skupiony na niej przyczajony z tyłu sęp. Czemu wywołało tyle emocji?
Bo niestety po zrobieniu zdjęcia, nikt nie wie co się z tą dziewczynką stało. Fotograf odszedł, przeganiając ptaka, który po chwili i tak na pewno wrócił. Nikt nie udzielił jej pomocy. Kevin Carter dostał za to zdjęcie Pulitzera, problemem głodu w Sudanie zainteresował się zachód wpompowując spore ilości i żywności i pieniędzy a losy małej bezimiennej dziewczynki są nieznane.
Fotograf popełnił samobójstwo w swoim samochodzie.
Annie Leibowitz
Lubię i cenię bardzo jej fotografie z wczesnego okresu, zanim wpadła w stylistykę zdjęć rodem z hollywodzkich filmów, bo robiła naprawdę piękne i emocjonujące kadry.
Zdjęcie z Yoko Ono i Johnem Lenonem przeszło do klasyki fotografii i nie tylko za sprawą tego, że niedługo po jego zrobieniu muzyk został zabity przez swojego fana. Jest taki ładunek emocji, bliskości i pełnego zaufania w tym zdjęciu że stanowi tu ta para swoiste damskie i żeńskie ying i yang. To przeplatanie wzajemne dusz i osobowości. Zamiana stereotypowych ról: Yoko tu jest oparciem i skałą a Lenon jest odkryty, bezbronny, narażony i sprawia wrażenie że wymaga dużo zrozumienia i troskliwości.
Bycie zdekompletowanym i świadomośc tego, że Yoko została niedługo potem sama potęguję siłę jednego z ostatnich zdjęć sławnego muzyka.
Henry Cartier Bresson “Children in Seville, Spain”
Mówiąc o przełomowych fotografiach można wrzucić wiele zdjęć tego wybitnego fotografa, ojca teorii i nurtu w fotografii o której sam mówił "decydujący moment"przyznam że się trochę wahałam przy wyborze jego zdjęć z tego powodu że każda z nich przedstawia właśnie idealny moment w którym została sfotografowana. Czy są to bawiące się dzieci w ruinach miasta, czy szczerbaty mały chłopiec niosący dwie wielkie butelki, każda z nich doskonale oddaje klimat i miejsce w którym została zrobiona. Sam fotograf który po wielu latach porzucił fotografię na rzecz rysunku i malarstwa stwierdził kokieteryjnie:
"Właściwie samo zdjęcie wcale mnie nie interesuje. Chcę tylko uchwycić cząstkę sekundy rzeczywistości"
Wolf Strache Berlin, KURFurstendamm po nalocie 1942
Post-apokaliptyczny klimat zdjęcia oddaje grozę i horror wojny i próby by w tej zagmatwanej rzeczywistości spróbować żyć normalnie. Ruiny miasta, wszechogarniający pył i postać z wózkiem opatulona w koc, z założoną maską gazową mknie gdzieś szybko przed siebie. Historii do tego zdjęcia można dopisać sporo, jest tak wymowne w swojej wieloznaczności.
Yongzhi chu china
Zobaczyłam te zdjęcia w księgarni w Berlinie, w którymś z albumów fotograficznych. Odkąd to się stało, to za każdym razem gdy przechodzę koło jakiegoś ogłoszenia, że do miasta zawita cyrk to mam te zdjęcia przed sobą. Strasznie mnie zadziwia, że ludzie wszystkie emocje przypisują wyłącznie sobie jako gatunkowi i że w swojej wspaniałości tylko my jesteśmy do nich zdolni. Zwierzęta też się boją, są przerażone, smutne, cieszą się, czasem czegoś nie chcą. Bo też do tego mają prawo:)
Zdjęcie Yongzhi dostało nagrody World Press Photo, a ja dostaję za każdym razem ścisku w serduchu jak na nie patrzę.
Diane Arbus, Roger Ballen Twins
Jako jedna z pierwszych fotografów zaczęła pokazywać świat jakiego dotąd nie chciano ani na zdjęciach oglądać ani tym bardziej uwieczniać. Na jej zdjęciach można znależć wszystkich wykluczonych: brzydkich, zdeformowanych, starych, z wadami genetycznymi, transseksualistów, świat którego nikt wcześniej na zdjęciach nie widział.
Zdjęcie stopy na księżycu
Nie jest to może szczyt możliwości fotograficznych, ale jest to szczególnie istotne zdjęcie dla ludzkości. To znak, że granice ludzkich możliwości nie są niczym ograniczone i wszystko jest możliwe.
Jeśli możliwe było postawienie nogi na księżycu, to może z równą łatwością uda się zadbać o to co mamy już na miejscu, podbite i oswojone. Ze da się w obliczu tragedii zanieść głodujące dziecko i mu pomóc, czy zaakceptować to co dziwne i zdeformowane jak potrafiła Diane Arbus.
